BỐN MƯƠI NĂM THƠ VIỆT HẢI NGOẠI (11)

Lê Thị Huệ

Sinh năm 1953, tại Hà Tĩnh. Theo gia đình di cư vào Nam năm 1954. Đã theo học đại học Văn Khoa ban Việt Văn, và ban Sư Phạm thuộc Đại Học Đà Lạt 1971-1975.

Tỵ nạn sang Hoa Kỳ năm 1975. Tốt nghiệp MA, Psychology. Giáo sư hướng dẫn đại học cộng đồng Evergreen Valley College, San Jose, California từ năm 1983.

Sáng lập và điều hành trang văn chương nghệ thuật Gió O, www.gio-o.com trên net từ năm 2001.

Tác phẩm đã xuất bản:

Bụi Hồng, chuyện ngắn, 1984.

Kỷ Niệm Với Mỵ Ánh, truyện vừa, 1987.

Rồng Rắn, chuyện dài, 1989.

Khởi Đi Từ Ngây Thơ Để Đến Gần Sự Thật, tùy bút, 1995.

Canh Thức Cùng Thơ Mộng, tuyển thơ, cùng Trân Sa và Vũ Quỳnh Hương, 1996.

Văn Hóa Trì Trệ, Nhìn Từ Hà Nội Đầu Thế Kỷ 21, ký, 2001

Tiếng Dỗi Hờn Của Thân Xác, chuyện vừa, 2007

Các tác phẩm của Lê Thị Huệ đã được nghiên cứu thành Luận Án Tiến Sĩ của Nguyễn Vũ Khuyên tại đại học UC Berkeley, California, với tựa đề Lê thị Huệ: Writing between Exilic Homelessness and Situated Nomadism.

Ngay từ đầu, tức là khoảng năm 1979, với những truyện ngắn đầu tiên, trước khi vừa làm thơ vừa viết văn, Lê Thị Huệ đã chọn cho mình những lối đi khó, với khả năng kỹ thuật đạt được vững vàng gần như lập tức. Chị di chuyển giữa các chủ đề cá nhân và lịch sử, như một người phải đi từ trong các xung đột mà tìm thăng bằng cho đời sống.

Một trong những tiếng nói nữ quyền sớm trong văn học tiếng Việt nói chung, mạnh mẽ, sâu sắc. Nhưng đó không phải là yếu tố quan trọng duy nhất trong thơ chị. Những khía cạnh khác: đất nước, tình yêu, tình gia đình, ý thức phản kháng hiện thực.

Thơ chị là thơ lý trí, pha lẫn trữ tình. Chân dung người nghệ sĩ như một người mẹ. Thường xuyên suy nghĩ trở lại, thăm viếng những xứ sở cũ, đánh thức lương tâm, tra vấn. Trong thơ phối hợp nhiều yếu tố cũ và mới, mang dấu ấn sâu của chất liệu nghệ thuật từ một đời sống khá riêng biệt, lưu vong, độc lập, vừa phân rã vừa nguyên vẹn. Một thứ ngôn ngữ sáng sủa, nhưng, trong nhiều trường hợp, vẫn chứa sức chảy ngầm của nhạc tính.

Trong các nhà thơ hải ngoại, tiếng nói của Lê Thị Huệ sớm có vị trí đặc biệt, cả về ý thức xã hội và về tính chất văn chương.

Văn Việt xin trân trọng giới thiệu.

·        Tác phẩm

KẺ ÁM ẢNH SỰ THẬT

 

Hai mươi năm tôi giấu sự thật như giấu một đề thi

Hai mươi năm tôi tìm kiếm sự thật trong những cơn bay

qua bao nhiêu bến bờ lạ

 

Đêm đêm về ghì xiết sự thật

lạnh như bắng

sắc như một nhát dao

cứa xẻ tim tôi chỉ một đường ân sự thật

run rẩy như tên khờ

không giâu nổi sự thật

mộng mơ vén cuộc đời bằng hài tím tuổi thơ

xiếc vèo vèo qua chiếc đu dây ngay thẳng

 

Sự thật làm tim tôi khó thở

chết ngất in một năm mù mịt giữa xuân thì

sống dậy thấy mình thành người đàn bà quá quắt

chỉ ân ái với sự thật

 

Hai mươi năm tôi chọn làm kẻ bòn hương cho sự thật

với tấm lòng mối lái cải lương

say sưa ca hát qua những phỉnh phờ

trên môi những người khôn khéo lời

trong mắt những người gian ngoan ngọt

 

Tấm thảm đỏ giữa đời không sự thật

 

Tôi qua sông nhung lẻ loi

chọn cô đơn làm lữ hành

nước mắt có khi rơi xuống

giữa những cơn xử trảm của tưởng như bạn

đòi xẻo lưỡi tôi vì đã nói lên sự thật

 

Đốm lửa nhỏ nhoi

đã kiên trì đi cùng tôi qua suốt kiếp

có khi tôi phải tự ấm một mình

để không quỵ ngã giữa những cơn say

sự thật

1.1.1995

 

 

CANH THỨC CÙNG THƠ MỘNG

gửi NTB, Việt Tân

 

Một mình em có thể đến đấy

 

Vào những chiều thứ sáu

 

Thơ mộng quá chừng chừng

 

Vơ vét toàn lực những lãng mạn

 

Đẩy cho đến tận cùng những rung động

 

Nghe sóng reo hò vô vọng

 

Nghe ghềnh đá hắt thở gió không

 

Liều lĩnh tình si đứng ngó

 

Trong ngõ ngách hồn nở những đóa sen đại tượng

 

Trong xác thân ùn đủi những giếng sâu thèm muốn

 

Có bao mùa dậy biếc nhớ nhung

 

Có tóc xanh tím ngát dỗi hờn

 

Có bao năm chớp nhá miết đường viễn liên tình ái

 

Đã thành thảm thiết xoắn xiết đời nhau

 

 

 

Khi những kiếm tìm đã ló dần ánh sáng

 

Khi tuổi đã dựng đứng thành những cây bút màu

 

Những lầm lỡ đã u sầu kỷ niệm

 

Những hạnh phúc đã tê chín đầu môi

 

Tay ngờ đã chạm buốt hư không

 

Luyến lưu một hồi chuông thơ mộng

 

Tiếng kèn đồng nứt nẻ từ lòng đất

 

Vẫy khẽ vờn vàn ve vuốt

 

Hú gọi những nam Phù Đổng những nữ Thiên Vương

 

biết bay lượn giữa miền trần gian đầy ám chướng

 

 

 

Ôi chút thơ mộng như son phấn

 

Điểm trang kỹ những sớm mai và nhạt nhoè những đêm tối

 

Rồi chúng ta cùng lớn dậy bước ra

 

Đùa ngược với thời gian đùa ngược với nhân gian

 

Vẫn chút thơ mộng bướng bỉnh

 

Đã lỡ ghì xiết cùng với trong lúc ôm nhau hôn

 

 

 

Chiều thứ sáu tròn trăng

 

Con nước bạc chon von

 

Mộng đuối sức trầm mình

 

Còn người đàn bà ngồi nắn nót mãi những câu thơ

 

Một mình em vẫn có thể đến đấy

 

Vào những chiều thứ sáu

 

Để canh thức một hồi chuông

 

 

1986

 

 

 

 

ĐẦU LÒNG HỌC VỠ LÒNG

 

con trai câm

đầu đêm tập hát

im đơ ơ zơ bơ im xơ lơ im chơ

tiếng ca âm u rợn mái nhà

thổ âm sập giường

khản đến bí lù bọng đái

con thổi nghìn cơn bão Simeon

con hú chi lòng mẹ đau

con ca chi cho lòng mẹ khẳm

ca nữa đi con

ca cho câm thành lời

ca cho lời nói thành đời sống

ca cho chữ đẻ trên lưỡi

ca cho nghĩa xoè ra trên cuống họng

con một âm bản mẹ vốn tật nguyền

 

2005

 

 

 

 

 

ĐÀN BÀ VIẾT Ở NGOÀI QUÊ HƯƠNG

 

 

Tôi cúi gầm mặt tím những đường máu ngược về tim

 

Nhớ nhung không rũ nổi những ngã nghách sợ hãi

 

Sợ những người đàn ông hãm hiếp những bầu trời xanh

 

Sợ những người đàn bà bỏ con gồng gánh bán ở chợ mua chiến tranh

 

Quê hương  không giữ chỗ cho tôi thay một cái quần ướt

 

Tình tôi cũng không có chỗ trú thân

 

Cuộc đời dữ tợn xát chà tình thành khối u nước đá

 

Ủ ê tôi trong một ngôi nhà không hôn phối không lửa ấm

 

Tôi phải giấu tình vào những hóc kẹt nước mắt

 

Chiếc tủ lạnh trống rỗng tình sau những ly tán ly thân ly dị

 

Tôi sợ hãi hai chữ ly dị ly thân ly tán chia ly ly hôn ly biệt

 

Tôi không một chỗ trở về

 

Quê nhà là miền ơi sao vắng vẻ

 

 

 

Chỉ có nỗi sợ hãi giăng mùng không biên giới

 

Những tia nhìn trong bản tin thời sự buộc đầu tôi thành đạo Hồi

 

Bắn óc tôi phọt ra những nỗi lo sợ

 

Muốn tìm một chỗ trùm chăn tìm chút hơi ấm của mặt đất thân yêu

 

Nhưng sợ quê hương còn hơn sợ cọp kẹ

 

Nghe đến quê hương là rùng mình vãi rớt linh hồn

 

Nghe đến quê hương là sợ chát ngắt lồng ngực rọm

 

Quê hương là nòng súng bắn nát mọi giấc mơ êm đềm

 

Thò lò những xứ sở quê hương khủng bố khác và thuốc lắc

 

Thuốc phiện thuốc chữa đau thuốc sướng và thuốc nghiện

 

Đe doạ rình rập chứng minh nhân dân cơm không đủ ăn áo không đủ mặc

 

Những chính trị gia những nhà độc tài và những nhà đạo đức giả

 

Những đàn ông hôn ám sex

 

Mở mắt ra là kinh hoàng sex

 

Không tự do sex

 

Không dịu dàng sex

 

Một quê (nhà thổ) thô lậu sex

 

 

 

Tôi mãi đứng ngoài những tên gọi quê hương

 

Xuýnh xoán viết

 

Tay cõng con

 

 

2007

 

 

bài học về sự tử tế

gửi một độc giả của gio-o
         Nguyễn Tri Phương

 

Người đàn ông đã tặng tôi một lưỡi dao

Một lóng tay và một đóa hồng

Lòng tử tế, hãy tự đếm lấy, ông nói

Rồi lỉnh xa tôi như con nòng nọc lượn nhanh

Của loài đàn ông giỏi đọc mật nã của óc

Làm sao tôi có thể thử lòng tử tế

Khi ngón tay không thể bị cứa hở ông

Làm sao máu không tứa và ngón tay tôi đừng cong quéo tuyệt vọng

Ông ở đâu đến sao trao tôi một bông hoa rồi bỏ đi

Trần gian đầy huyết lệ và lóng tay tôi đã chảy hết máu

Tôi sẽ nhớ ông đến vô cùng

 

 

nhìn mỏm đá và thấy cái mô teo

nhét đằng này thì nó phọt đằng kia

vuốt bên phẳng thì lở bên bồi

tôi muốn giấu những nắp hòm tôi

và một niềm bí mật

khạy lên dưới những làn da ngắt hùi cui

vòng môi cười dòn cặp mắt tình tứ

tưởng tượng miệng chàng ngậm tuổi núm tôi nham nhám

tay cài cho tôi những khuy áo de

cái thập tự lụm thì tòng teng hơ hớ

tôi và chàng có một niềm run

giấu vợ và trốn chồng ra bãi biển ngồi

 

đam mê con

Hơi thở con như bến gió lửa
Đốt tuổi thơ mẹ bó đuốc trở lại đời
Mở lùa tràn mạch thịt da cũ
Gây hương áo ngoại dỗ ngủ những đêm mùa
Con kò cõng mẹ về ngày thơ bé bỏng
Con hoá mẹ thành trẻ nhỏ thiên thần
Nhảy múa trên cồn nẻo sinh sôi đời sống

Ngửa mặt hớp nụ cười con xinh
Ấm áp má môi kề
Chia da thơm con ngon
Chỉ những kẻ biết làm tuổi thơ mới quờn lại được
Niềm sung mãn của đời sống
Vô tận trên da thịt trẻ thơ
Sáng ngời ngời trong nôi nhân loại nhỏ

Nằm cạnh con mà mẹ rưng rưng đời sống
Đã cho mẹ sanh ra đời
Một nhân loại rực rỡ
Sự bí mật không thể hiểu nổi
Điều bất ngờ này nối tiếp điều bất ngờ khác
Con là điều bất ngờ vĩ đại nhất
Cuốn trôi mẹ vào những vùng phì nhiêu
Của trí tưởng sáng tạo
Về một nhân gian mãi hoài mới mẻ
Tặng phẩm của người đàn bà sau những cơn sanh đẻ

Trong bóng tối hãi hùng của đời sống
Mẹ rung nhẹ mái tóc trên trán con
Nghe đời sống chảy sữa tràn trăm nhánh
Vỡ bờ những tái tạo sức sống
Cuồn cuộn những ước vọng tương lai
Sự hùng vĩ của da thịt tuổi thơ
Chính là quê hương may của mỗi người đàn bà

 

những chiếc vớ

Những chiếc vớ sạch vướng trên chồng sách
Bóng con đi ngang đâu đây
Mùa hè này con đi chơi xa
Mẹ ở nhà giữ cho con những chiếc vớ
Sách vở, cặp táp, và quần áo cũ của con
Mùi hương muôn năm của tuổi thơ
Bay lững lơ trong không gian nhà
Ngày ngày gió phất phơ qua rèm cửa
Mẹ nhớ con ôm những chiếc vớ hít hà

Người Họa Sĩ Vẽ Gió

Chúng ta chạm vào nhau rồi chìm dần vào đêm tối
Nghe buồn dâng môi sầu
Đắm đuối mó trầm tư thiên cổ
Mỗi người ôm riêng một bầu trời khuya mênh mông
Nói với nhau bằng nỗi im ắng nhớ nhung
Bói hồn nhau bằng tiếng hú sói lang vô vọng
Tê dại buốt giá kiếm tìm
Những linh hồn quấn quýt hửi tri âm
Bay bên nhau tìm chi suốt kiếp người
Những bài thơ trần gian không thể hiểu
Thế giới đi cùng chúng ta trong đêm lu
Ngu si một lũ người không thể nào cất cánh bay
Đâm toạc bầu trời chúng ta vừa thổi gió
Tình yêu này đớn đau vô vọng

 

Ngồi Với Hoàng Hôn

Chiều tà ong gương xưa
Ẩm khô nhám da thị
Ngực mòn xiết nương sâu
Nhạc tình rã tiếng thiên thu
Rêm đau rưng rức tình thiên cổ
Trườn mình qua kinh thành trẻ
Phiếm lòng sầu vì sao rơi
Giấy trắng úa ân tình
Tóc xanh phai bồ kết gội
Lỏng tay người trăm năm
Chùng dây ẩm môi son tím
Eo thon gân rạc rài
Trở mình tận tuyệt giọt nước mắt
Tiếc thương tàn phai

 

Khi Nghe Tin Em Mất Trí

Có điều gì vừa rớt ra khỏi đời sống
Có mảnh gì vừa vụt khỏi linh hồn
Có tiếng thét nào vừa xé toang lồng ngực
Có giọt nước mắt nào vừa đông phiến đá
Có nửa thân xác chị vừa tan rã với muôn trùng